Όλοι οι άνθρωποι για να είναι καλά χρειάζεται να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Κι επειδή ως είδος είμαστε πολύ ευρηματικοί, όχι όμως πάντα με τρόπους που μας είναι χρήσιμοι, υποδυόμαστε διάφορους ρόλους, στη θεατρική παράσταση που λέγεται «ζωή», προκειμένου να πετύχουμε αυτό που θέλουμε. Ένας διάσημος ρόλος, είναι ο ρόλος του θύματος.

Τι σημαίνει θύμα

Είναι το άτομο που δεν έχει τον έλεγχο, επομένως ούτε και την ευθύνη, για ό,τι του συμβαίνει με αποτέλεσμα να κατηγορεί εξωτερικούς παράγοντες για τα δεινά του, η ευθύνη δηλαδή βαραίνει αποκλειστικά τους άλλους, την κατάσταση, τη ζωή ή τη μοίρα.

Ο τρόπος που επικοινωνεί

Επικοινωνεί με παράπονο και γκρίνια με εκφράσεις που υποδηλώνουν ότι «Φταις για το πώς νιώθω», όπως «Με αδικείς», «Με πληγώνεις», «Με προσβάλλεις», «Με πρόδωσες». Γενικά κάτι μου έχεις κάνει, ή αλλιώς η « ασθένεια του με». Και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχει χαρίσει τη δύναμη του, έχει ξεχάσει ποιος πραγματικά είναι. Αν κοιτάξουμε γύρω μας είναι πολλοί εκείνοι που παίζουν το ρόλο το θύματος, συνήθως ασυνείδητα, που σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνονται τις θυματοποιητικές τους συμπεριφορές, άρα έχουν μηδαμινές πιθανότητες να τις αλλάξουν.

Η πρόθεση του

Να καλύψει τις ανάγκες του, να νιώσει ασφαλής, να δημιουργήσει, να νιώσει σημαντικός, να αγαπήσει και να αγαπηθεί.

Τα χαρακτηριστικά του

Μένει στάσιμο στη ζωή του, αναμασάει παλιά τραύματα, δείχνει έλλειψη εμπιστοσύνης, δεν μπορεί να βάλει όρια και δέχεται κακοποιητικές συμπεριφορές, επιτίθεται γιατί νιώθει ότι απειλείται, αποζητά τον οίκτο και την κατανόηση των άλλων χωρίς να δίνει εξηγήσεις για τη δική του συμπεριφορά, ασκεί έντονη κριτική στους άλλους αλλά δεν αντέχει την κριτική στο πρόσωπο του, συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους και πιστεύει ότι οι άλλοι εκμεταλλεύονται την καλοσύνη του.

Τα συναισθήματα που νιώθει

Το πραγματικό συναίσθημα είναι φόβος. Το θύμα ερμηνεύει τον εαυτό του ως αδύναμο, ανεπαρκή κι έτσι μπαίνει στη θέση του θύματος πριν το κάνει ο άλλος. Αυτή είναι η γνώμη για τον εαυτό του και η ταυτότητα του. Στη συνέχεια ο φόβος μετατρέπεται σε θυμό που είναι ένας μηχανισμός άμυνας του εγώ. Έτσι το άτομο από θύμα γίνεται θύτης και ζητάει δικαίωση για το θυμό ή την επίθεση του. «Δεν φταίω εγώ που δεν είμαι η αγάπη, ο άλλος φταίει που με αναγκάζει να φερθώ έτσι». Το θύμα και ο θύτης εδώ έχουν τραγικά σφιχταγκαλιαστεί, χωρίς καμία διέξοδο, εκτός από το να συνεχίζουν την αέναη μάχη, χωρίς ποτέ να λύνεται το πρόβλημα. Εδώ φυσικά στρογγυλοκάθεται και η ενοχή και επειδή το θύμα δεν αντέχει αυτό που βιώνει το προβάλλει, το καθρεφτίζει στους άλλους επιθετικά, γιατί νιώθει ότι απειλείται.

Τι χάνει

-Την κάλυψη των αναγκών του. Τελικά δεν ικανοποιεί τις ανάγκες του αφού στην ουσία δεν θέλει να το πετύχει, γιατί τότε παύει ο ρόλος του ως θύμα.

-Ανθρώπους από δίπλα του. Πέρα από τον εαυτό του ταλαιπωρεί και όσους βρίσκονται στο περιβάλλον του, επαγγελματικό, οικογενειακό, φιλικό. Περιφέρει τον «καημένο» τον εαυτό του και φέρεται όχι σαν ένα γνήσιο παιδί του Δημιουργού αλλά σαν αποπαίδι.

-Τη χαρά της ζωής. Χάνει την επαφή με το πιο δημιουργικό κομμάτι του εαυτού του, αποσυνδέεται από το παιδί μέσα του και χάνει την υγιή περιέργεια για τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του, χάνει τη χαρά της ζωής.

-Την υγεία του. Δημιουργούνται ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, αυτοάνοσα.

Τι κερδίζει

Την αθώωση. Αφού κάποιος άλλος είναι ο ένοχος, το θύμα είναι αθώο.

Κανένας δε γεννήθηκε θύμα, είναι ένας ρόλος που ενδύεται κάποιος. Το θύμα δεν έχει αυτοπεποίθηση, δεν έχει αυτοεκτίμηση, δεν έχει αυτοσεβασμό, δεν πιστεύει στην αξία του και γι’ αυτό ετεροπροσδιορίζεται, δεν είναι αυτόφωτος άνθρωπος και συμπεριφέρεται σα να μην έχει νόημα η ζωή του.

Γιατί άραγε υπάρχουν άνθρωποι που ενδύονται αυτό το ρόλο του θύματος και παραδίδουν τη δύναμη τους σε κάποιον ή κάποιους άλλους, τι συμβαίνει άραγε όταν πέφτουμε σε αυτή τη γλυκιά παγίδα της θυματοποίησης;

Μια λέξη θα μπορούσε να το περιγράψει «ύπνωση». Η κοινωνία, τα ΜΜΕ, η εκπαίδευση, οι γονείς, μάς διδάσκουν μια σειρά από πεποιθήσεις, όπως να ταιριάζεις με το περιβάλλον σου, να δίνεις σημασία στη γνώμη των άλλων, να μην ξεχωρίζεις, να μην ονειρεύεσαι μεγάλα επιτεύγματα, να μη ρισκάρεις, να μην τολμάς γιατί θα γίνεις ρεζίλι και θα πληγωθείς. Έτσι οι περισσότεροι συμβιβάζονται, ξεχνούν την αυθεντικότητα τους και παύουν να εμπιστεύονται το ένστικτο τους.

Είναι σημαντικό να «αφυπνιστούμε», να θυμηθούμε και να ξανασυνδεθούμε με το αληθινό μας κομμάτι. Ο αυθεντικός μας εαυτός κρύβει ένα μεγαλείο, μια αρχοντιά, μια ομορφιά. Όταν τον ανακαλύπτουμε ξανά είναι στο χέρι μας να διακριθούμε σε ό,τι κάνουμε, να υπηρετούμε κάτι μεγαλύτερο από εμάς, να είμαστε ποιοτικοί σε ό,τι κάνουμε.

Συνεχίζεται……